BRT چیست ؟

Bus Rapid Transit ( BRT )

یکی از دغدغه‌های همیشگی مدیریت شهری، ارتقاء و بهبود سامانه‌های حمل و نقل عمومی بوده است، و در طول سال‌های اخیر گام‌های فراوانی در این زمینه برداشته شده که آثار مثبت آن در سطح معابر شهر مشهود می‌باشد. توسعه خطوط ویژه اتوبوس و ساماندهی ناوگان اتوبوسرانی یکی از راهکارهای اصلی کوتاه‌مدت، کم هزینه و موثر در بهبود وضعیت ترافیک تهران می‌باشد. در حال حاضر 73 کیلومتر خط ویژه اتوبوس در تهران وجود دارد در حالی که برای تردد ایمن و روان وسائل نقلیه عمومی در کلان شهر تهران بیش از 200 کیلومتر خط ویژه نیاز است. سامانه اتوبوسرانی تندرو (Bus Rapid Transit) یکی از راهکارهای ساماندهی ناوگان اتوبوسرانی است.

سامانه اتوبوسرانی تندرو یا BRT عبارت است از.....

نوعی سامانه حمل و نقل خیابانی مجهز به فن‌آوری‌های نوین ITS است که دقت و سرعت سامانه حمل و نقل ریلی و انعطاف‌پذیری حمل و نقل با اتوبوس را همزمان دارا می‌باشد. سامانه اتوبوسرانی تندرو مزایا و منافع فراوانی را در اختیار شهروندان و مدیریت شهری قرار می‌دهد که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

کم شدن زمان انتظار در ایستگاه‌ها که باعث افزایش رضایت مندی مشتریان می‌شود.
دریافت بلیط قبل از ورود اتوبوس به ایستگاه و حذف رابطه مستقیم بین راننده و مسافران
ایمنی و امنیت مسافران به دلیل طراحی خاص ایستگاه‌ها
اطلاع‌رسانی دقیق به مسافران در ایستگاه و اتوبوس
سهولت استفاده معلولین جسمی – حرکتی
زمان بندی مناسب که باعث استفاده بهتر از ظرفیت ناوگان اتوبوسرانی می‌شود.
تخصیص هوشمندانه اتوبوس‌ها به مسیرها که باعث کاهش ازدحام مسافران در ایستگاه‌ها و افزایش بهره‌‌وری اتوبوس‌ها می‌شود.
هزینه کمتر آماده‌سازی خطوط BRT نسبت به خطوط حمل و نقل ریلی
وجود یک مرکز کنترل واحد که باعث افزایش بهره‌وری سیستم می‌شود
امکان بهره‌برداری ازساختارها و امکانات موجود

پروژه راه‌اندازی سامانه اتوبوسرانی تندرو (BRT) در تهران با توجه به مزایا و منافع اثبات شده سامانه اتوبوسرانی تندرو در امر ساماندهی حمل و نقل شهری، ایجاد مقدمات طراحی و راه اندازی این سیستم در یکی از پر رفت و آمدترین مسیرهای شرقی ـ غربی مرکز شهر تهران یعنی حد فاصل دپوی شرق تا میدان آزادی به طور جدی توسط معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران پی‌گیری شد و بر همین اساس این پروژه زیر نظر معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و با مشارکت فنی، مهندسی و اجرایی نهادها و سازمان‌های مختلف من جمله شرکت کنترل ترافیک تهران، شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه و کارشناسان و متخصصان دانشگاهی به اجرا در آمد و با توجه به آثار مثبت آن پیشنهاد راه‌اندازی این سیستم در مسیرهای دیگر در سطح شهر مطرح شده است. شرکت کنترل ترافیک تهران با تجربه طولانی در به کارگیری سیستم‌ها و فن‌آوری‌های نوین در مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری با شناسایی، طراحی و پیاده‌سازی زیر سیستم‌های مختلف به کار گرفته شده در سامانه اتوبوسرانی تندرو (BRT) در اجرای این پروژه نقشی اساسی ایفا نموده است. عمده فعالیت‌های برنامه‌ریزی و اجرا شده توسط شرکت کنترل ترافیک در راه‌اندازی سامانه اتوبوسرانی تندرو از این قرارند:

تجهیزات و سامانه های هوشمند ویژة مسیر

v سامانه نظارت تصویری: برای آنکه اپراتورهای مرکز به صورت لحظه از وضعیت کلیة نقاط خط BRT و پایانه های موجود در مسیر آگاه شوند 18 دوربین نظارت تصویری در طول خط نصب شده اند و تصاویر آنها با استفاده از شبکة فیبر نوری به طول 17 کیلومتر به مرکز کنترل خط BRT و نیز مرکز نظارت و کنترل ترافیک تهران منتقل می شوند

v مدیریت تقاطع ها و تخصیص اولویت به ناوگان عمومی با استفاده از روش Late Start: کلیة تقاطعات مجهز به چراغ راهنمایی در طول مسیر خط BRT به سامانه کنترل هوشمند چراغ راهنمایی مجهز شده اند و برای جلوگیری از تأخیر حرکت اتوبوسها در پشت چراغ قرمز از روشی تحت عنوان Late Start استفاده شده است که طی آن حرکت خودروهایی که در وضعیت چراغ سبز مسیر اتوبوس را قطع می کنند با اندکی تأخیر صورت می پذیرد تا اتوبوس به راحتی از تقاطع رد شود و دچار تأخیر بی مورد در حرکت خود نشود.

v ساماندهی مسیر: به منظور کاهش زمان سفر اتوبوسها و مناسب سازی مسیر برای تردد اتوبوسها و استقرار ایستگاه های ویژه، اصلاح هندسی مسیر و تعریض مسیر در محل نصب ایستگاه ها در دستور کار قرار گرفت ، ضمن آنکه نزدیک به 100 دستگاه چراغ راهنمایی چشمکزن سولار برای ساماندهی عبور و مرور عابران پیاده از عرض مسیر و اعلام هشدار احتیاط به رانندگان در طول مسیر نصب شده اند.

v سامانه ثبت وقایع ترافیکی : شناسایی سریع و ثبت وقایع مهم ترافیکی ، کنترل و مدیریت خط و ناوگان به وسیلة دوربین و بیسیم ، تشخیص سریع خرابی تجهیزات ترافیکی برای رسیدگی و تعمیر به موقع و ایجاد هماهنگی میان سازمانهای مختلف مثل اتوبوسرانی ، آتش نشانی ، اوژانس و پلیس در زمان وقوع حوادث و سوانح از کارکردهای این سامانه است که توسط اپراتورهای مستقر در مرکز مدیریت و کنترل مسیر مورد استفاده قرار می گیرد

تجهیزات و سامانه های هوشمند داخل ایستگاه

v سامانه نظارت تصویری: ایستگاه های مسیر BRT به منظور تشخیص ازدحام مسافران در ایستگاه و نیز حراست از امنیت آنها و نیز نظارت بر صحت و سلامت تجهیزات داخل ایستگاه به دوربین نظارت تصویری مجهز شده اند . تصاویر برداشت شده هم بر روی نمایشگر داخل ایستگاه نشان داده می شود و هم از طریق فیبر نوری برای مرکز کنترل خط ارسال می گردد.

v سامانه اطلاع رسانی داخل ایستگاه: کلیة ایستگاه های مسیر BRT به بلندگوهای مجهز شده اند که از طریق آن لحظاتی پیش از بسته شدن دربهای اتوبوس و حرکت آن به مسافران هشدار داده می شود تا از آن فاصله بگیرند . این سامانه به صورت خودکار و با استفاده از اطلاعات سامانه تعیین وضعیت اتوبوس پیام هشدار را ارسال می نماید

v سامانه تعیین وضعیت اتوبوس: چراغ راهنمایی نصب شده در کنار ایستگاه با تغییر وضعیت خود فرمان خاصی را به راننده ارسال می نماید ، رنگ قرمز به معنای توقف ، رنگ زرد به معنای آمادگی برای حرکت و رنگ سبز به معنای دستور حرکت است ، ضمن آنکه شناساگر نصب شده در کنار ایستگاه حضور و یا عدم حضور اتوبوس را تشخیص داده و مرکز کنترل را از موقعیت باخبر می کتند

v سامانة بلیط الترونیک: هر ایستگاه به دو دستگاه کارتخوان مجهز شده است که به مسافران امکان می دهد تا با استفاده از کارتهای اعتباری مدت دار و مبلغ دار ویژة تردد در مترو وجه بلیط خود را پرداخت کنند ، لازم به ذکر است که بهای بلیط خط BRT همانند سایر خطوط اتوبوسرانی 200 ریال است. برای رفاه حال شهروندانی که خواهان استفاده از بلیط های کاغذی هستند ، مخزنی برای انداختن بلیط های کاغذی توسط مسافران در نظر گرفته شده است.

تجهیزات و سامانه های هوشمند داخل اتوبوس

v نقشة راهنمای مسیر:کلیة اتوبوسها دارای نقشة کامل ایستگاه های خط BRT می باشند که با مقیاس دقیق جغرافیایی تهیه شده اند و در آنها توالی ایستگاه ها ، خیابانهای اصلی مجارو هر ایستگاه و ایستگاه های ویژه ای که در آنها امکان تغییر و ادامة مسیر های دیگر (غیر از مسیر BRT) با استفاده از سرویس های اتوبوسرانی وجود دارد ، نشان داده شده است .

v سامانه اطلاع رسانی صوتی داخل اتوبوس: این سامانه با استفاده از اطلاعات مکانی اتوبوس که از سامانه GPS دریافت می شود، قادر است در فاصلة 200 متر مانده به ایستگاه و نیز در محل ایستگاه نام ایستگاه را به اطلاع مسافران برساند تا از این طریق آنها بتوانند زودتر راجع به پیاده شدن و یا ادامة مسیر تصمیم بگیرند و از این طریق وقت کمتری در ایستگاه ها تلف شود

v سامانه ردیابی ناوگان: برای حصول اطمینان از حضور به موقع و بجای اتوبوسها در طول مسیر و ایستگاه ها و پاسخگویی لازم به تقاضای سفر شهروندان و رعایت زمانبندی 2 دقیقه ای میان اتوبوسها ، کلیة اتوبوسهای مسیر به سامانه موقعیت یاب جهانی (GPS) مجهز شده اند تا امکان ردگیری لحظه ای آنها و هدایت راننده از طریق بیسیم فراهم شود .